» 2.2.1861

Tác phẩm mang tiêu đề 2.2.1861 là bản sao lá thư cuối cùng mà nhà truyền giáo người Pháp Jean-Théopane Vénard (1829–1861) gửi về cho gia đình trước khi ông bị xử tử ở Miền Bắc Việt Nam vào đúng ngày ghi trên tiêu đề. Cứ vài lần mỗi tuần trong suốt gần một thập kỉ, Phụng Võ, cha của nghệ sĩ Danh Võ, lại tỉ mỉ chép lại lá thư này bằng bút máy mực xanh trên một tờ giấy trắng A4 theo lời đề xuất của con trai mình. Ông miệt mài lặp đi lặp lại chuỗi hành động vừa mang bản chất vừa thiền định, vừa như một nghi thức phụng hiến này, cho tới khi buộc phải dừng lại vì bệnh tật hay tuổi già. Sau khi Ngô Đình Diệm bị ám sát năm 1963, Phụng Võ đã cải đạo từ Khổng giáo sang Công giáo. Mặc dù không hiểu được những câu từ tiếng Pháp mà ngòi bút mình sao chép, ông vẫn có thể cảm nhận rằng nội dung bức thư liên quan đến một người tử vì đạo.

Dưới đây là bản dịch của lá thư:  

J.M.J   

20 tháng 1, 1861  

Kính thưa Cha dấu yêu và tôn kính,  

chưa đến ngày thi hành bản án, nên con muốn gửi đến Cha lời từ biệt, có thể sẽ là lần cuối cùng. Những ngày sau song tù của con vẫn trôi qua bình yên. Mọi người xung quanh tôn trọng con, nhiều người thậm chí còn thương yêu con. Từ Viên quan đến tất thảy lính ngục đều tiếc buồn rằng pháp luật vương quốc lệnh con án tử hình. Cũng giống như những người anh em khác, con chưa phải trải qua bất kỳ cuộc tra tấn nào. Một đường đao nhẹ nhàng sẽ trảm đầu con, như cánh hoa xuân được Quản vườn vui tay hái. Chúng ta đều là hoa mọc trên trái đất này, đến lúc nào đó sẽ được hái bởi Chúa, người này chút sớm hơn, người kia chút muộn hơn. Có người là hoa hồng đỏ thắm, có người là huệ trinh trắng, còn có người là violet khiêm nhường. Ta hãy cùng gắng sức phụng sự Chúa, với hương thơm ngút ngàn vốn được ban tặng.

Cha yêu dấu, Con chúc Cha một tuổi già viên mãn và đức hạnh. Mong cha vác thập giá đời mình êm ả theo con đường của Chúa Giê-su đến đồi Sọ để hưởng phúc tử. Con trai Cha, một mầm sống ngắn ngủi khiêm nhường, sẽ đi trước. Chào Cha.  

Kính yêu Cha, con nguyện thành tâm.  

J. Théophane Vénard

m.s.

(Trích từ Marian Goodman Gallery)