» Những quang cảnh đen #6

Tác phẩm Những quang cảnh đen #6 là sự tiếp nối của dự án Ngày qua Ngày (2014), dựa trên nghiên cứu của Nguyễn Thị Thanh Mai về cộng đồng di dân gốc Việt ở hồ Tonlé Sap, Campuchia. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, chiến tranh, nạn diệt chủng và mối quan hệ chính trị phức tạp giữa hai nước láng giềng, họ trở thành những di dân không quốc tịch, thiếu các tài liệu nhận dạng cần thiết, nghèo đói, thất học, thiếu sự bảo trợ của pháp luật. Năm 2016, khi quay lại hồ Tonlé Sap, Mai bắt gặp nhiều ngôi nhà nổi bỏ hoang, chìm dần trong nước. Rất nhiều gia đình đã rời bỏ Biển Hồ để đi về Việt Nam những năm gần đây, bởi nước ngày càng ô nhiễm, cạn kiệt; cá dần hết. Những quang cảnh đen #6 ghi dấu vị trí nơi những gia đình này đã từng sống và đã rời đi. Chúng là những quang cảnh vắng bóng người – như các câu chuyện, các kí ức, các niềm tin đang tan biến trên dòng Mekong hùng vĩ. Những bóng đèn màu xanh – thường được người dân dùng để đặt vó, bắt cá – giờ thắp sáng trong đêm, trở thành bằng chứng còn sót lại cho một nền văn hoá du mục đang dần biến mất. Văng vẳng ở phông nền video là lời khấn của một bà thầy cúng già – một di dân, người cũng đã rời làng lên bờ:

… Cá thời nó về núi hết rồi, đừng có mong trở lại cô ơi nhớ mà. 
Ơn trên xây khiến đủ đều, tới màn mà tới lớp vậy mà không yên đâu. 
Cá mà nó trở lại núi sâu, thì người đà tội quá có đâu được đủ đầy. 
Chi bằng phải cầu nguyện ơn trên, trên thời phật pháp chứng minh trong dợ này. 
Cho con cầu nguyện hết tâm, cho cá thời trở lại núi sông giúp đời…