» Khuôn và Mẫu 2

Khi Nguyễn Quốc Chánh nhào nặn sê-ri điêu khắc gốm này với tư tưởng ‘Du kích’, anh đã tạo ra vị thế vững chãi cho các tác phẩm của mình trong ký ức lịch sử và văn hoá Việt Nam. Để thấu hiểu quá trình này, ta hãy cứ hoán đổi hình ảnh một người lính ẩn náu trong rừng rậm chờ cơ hội với hình ảnh người hoạ sĩ tìm lượm và trưng dụng những chất liệu có sẵn trong tự nhiên. Sau cùng, quá trình đó vừa kết tụ các biểu tượng đa dạng, vừa tách rời chúng khỏi lớp nghĩa đơn điệu mà các tục lệ thường áp đặt lên. Thoạt tiên, bề mặt tác phẩm nhìn có vẻ hỗn độn, nhưng bất cứ người lính du kích nào cũng buộc phải đối mặt với hỗn loạn trước khi chạm đến thế cân bằng… Ta có thể thấy tầm đa dạng ảnh hưởng trong các khuôn gốm: từ những biểu tượng dân gian trong tranh khắc gỗ Đông Hồ đến những khuôn mặt Phật Bayon hiền từ ở Angkor Thom và Đảo Phục Sinh. Chánh thường không tự làm ra những chiếc khuôn này; trái lại, anh tìm thấy chúng đang bám bụi trong studio đi thuê ở Biên Hoà… Chúng trở thành vật liệu với đời sống mới, song hành cùng những ký hiệu đương đại trên cùng lớp chất nền: những khuôn đúc hình thẻ tín dụng hay hình đầu những đứa trẻ chơi đá banh, cũng những hình ảnh mượn từ các tấm phù điêu đắp nổi trên mặt tiền Chợ Bến Thành. Trong lúc thu thập các công cụ này, Chánh đóng vai trò một nhà sưu tầm lẫn một kẻ đả phá. Những mô-típ dễ nhận thấy này tuy tồn tại liên đới nhưng lại đồng loạt biến thành xa lạ qua bàn tay của sự vô trật tự mơ hồ.  

(Được biên tập từ trích đoạn văn bản cung cấp bởi nghệ sĩ)